علت ، علائم و درمان سریع آفت دهان و زبان
زبان یکی از قویترین عضلات بدن است که توانایی صحبت ، غذا خوردن وتشخیص مزه های گوناگون به ما می بخشد. آفت دهانی، عارضه ای است که هر فردی در هر سنی ممکن است به آن دچار شود و بسیار آزاردهنده خواهد بود و به دلایل مختلفی ممکن است دیده شود . با دلایل و درمان آفت دهان وزبان در این مطلب آشنا شوید.
از علت تا درمان آفت دهان و زبان
آفت دهان و زبان چیست و چگونه درمان می شود
آفت دهان چیست
به زخمی سطحی، کوچک و خوش خیم در بافت نرم داخل دهان یا لب ها، زیر زبان و روی غشاء لثه آفت دهانی یا زخم آفتی می گویند که اندازه ی آن یک سانتی متر و زخمی گرد یا بیضی شکل، سفید یا زرد رنگ است. آفت دهانی برخلاف تاول هایی که در اثر تب شدید در دهان ایجاد می شود یا زخم های با منشاء سرماخوردگی مثل تبخال ، خارج از دهان ایجاد نشده و به هیچ وجه سرایت نمی کنند .
انواع آفت دهان
آفت دهان به سه نوع اصلی کوچک (مینور)، بزرگ (ماژور) و هرپتی فرم تقسیم می شود .
آفت کوچک
آفت کوچک و دایره ای شکل شایع ترین نوع آفت است که در یک تا دو هفته بدون باقی گذاشتن جای زخم برطرف می شوند ، این زخم ها به اندازه نوک مداد و به صورت گروهی یا خوشه ای دیده می شود. هر باردر دهان چهار تا شش آفت به صورت همزمان ایجاد می شود . محل زدن آفت کوچک اغلب داخل گونه، روی لب، زبان و لثه است .
انواع آفت های دهان و زبان
آفت بزرگ
آفت بزرگ از نوع آفت کوچک، بزرگ تر و عمقی تر با لبه های نامنظم است که بهبودی آن بیش از 6 هفته طول می کشد. هر گونه آفتی که بیشتر از سه هفته در دهان باقی بماند باید توسط دندانپزشک معاینه شود.محل زدن آفت های بزرگ معمولاً نزدیک لوزه ها است که بیمار متحمل درد زیاد، به ویژه هنگام بلع می شود. معمولاً هر بار فقط یک آفت بزرگ در دهان ایجاد می شود .
آفت هرپتی فرم
آفت هرپتی فرم به اندازه نوک سوزن و در گروه های 10 تا 100 تایی در بین بزرگسالان دیده می شود. آفت هرپتی فرم لبه های نامنظم دارد وبدون باقی گذاشتن جای زخم پس از یک تا دو هفته بهبود می یابد .
دلایل ایجاد آفت دهان و زبان
1- ضعف سیستم ایمنی بدن
آفت دهان جز بیماری های سیستم دفاعی بدن دسته بندی میشود. اگر سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شده باشد سلول های دفاعی بدن باعث ایجاد آفت دهان میشوند. ضعف سیستم ایمنی بدن می تواند احتمال بروز آفت دهان را تا 60 % افزایش دهد.
2- بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن را فراموش نکنید و باید همواره به یاد داشته باشید که تنبلی کردن در رعایت بهداشت دهان شما را دچار دردسرهای زیادی می کند. پس بهتر است روزانه 2 بار مسواک بزنید و حتما از نخ دندان استفاده کنید. زیراکه ممکن است مسواک زدن به تنهایی کار را تمام نکند. از مسواک های نرم استفاده کنید و به آرامی مسواک بزنید، خشن مسواک زدن باعث ایجاد زخم در دهان میشود.
اگر با رعایت نکات بهداشتی دهان باز هم دچار آفت دهان می شوید خمیر دندان خود را عوض کنید و از استفاده کردن خمیر دندان ها و محلول های دهانشویه حساسیت زا پرهیز کنید.
3- ژنتیک
پزشکان زمینه های وراثتی را یکی از عواملی می دانند که می تواند درصد ابتلا به آفت دهان را افزایش دهد. اگر می خواهید مطمئن شوید که آفت های دهانی شما ریشه ژنتیکی و ارثی دارد از پدر یا مادر خود در این باره سوال کنید، زیرا فرزندانی که پدر و مادری با سابقه افت دهانی دارند بیشتر از سایرین در معرض این بیماری هستند.
4- استرس و اضطراب
عامل استرس زا را از خودتان دور کنید. اگر مرتب دچار آفت دهان میشوید بهتر است کمی به سبک زندگی و روزهایی که در حال سپری کردن آن هستید نگاهی دوباره بیندازید. ممکن است بابت موضوعی خاص تحت فشار باشید، سعی کنید موضوع اصلی را پیدا کنید و به فکر حل آن باشید.
5- حساسیت های غذایی
مواد غذایی مانند بادمجان، فلفل و یا گلوتن موجود در گندم و همچنین مرکباتی مانند لیمو، پرتقال و یا توت فرنگی و گوجه فرنگی و رب گوجه ممکن است از جمله موارد غذایی باشند که باعث ایجاد حساسیت شوند.
اگر میخواهید بدانید که کدام دسته از مواد غذایی برای شما ایجاد حساسیت می کنند. در هنگام بروز افت دهان خوراک چند روز خود را لیست کنید تا به کمک این لیست بتوانید نقطه حساس خود را پیدا کنید. و به یاد داشته باشید که دیگر از آن ماده غذایی استفاده نکنید.
اگر جز آن دسته از افرادی هستید که مرتبا دچار افت دهان میشوید بهتر است از خوردن شکلات ها و فست فودها پرهیز کنید.
نکته: خوردن غذای داغ و خیلی تند احتمال بروز آفت دهان را افزایش می دهد.
6- کمبود مواد ریزمغذی بدن و ویتامین هایی از قبیل ویتامین B 12 و اسید سولفولیک
آفت دهان ممکن است به دلیل کمبود مواد مغذی و ویتامین ها باشد. خوردن غذاهایی دریایی و گوشت قرمز و جگر مقدار آهن بدن شما را تامین می کند، غذاهایی که وظیفه تامین مواد اصلی که بدن به آنها نیاز دارد را از برنامه غذایی خود حذف نکنید. حبوبات می تواند مواد مغذی بدن را به خوبی تامین کند. سعی کنید در رژیم غذایی روزانه خود جایگاه ویژه ای برای سبزیجات داشته باشید.
7- تغییرات هورمونی دوران قاعدگی
افت دهان می تواند بر اثر تغییرات هورمونی و افزایش هورمون استروژن زنان در دوران قاعدگی بوجود بیاید.
8- عصبانیت های قبل از عادات ماهانه
احتمال زیادی وجود دارد که برخی از خانم ها در دوران عادات ماهانه دهانشان آفت بزند، که معمولا این نوع از آفت ها دردناک تر از بقیه هستند.
9- بیماری های دستگاه گوارش
بیماری های مانند التهابات روده ایی و کرون می توانند باعث ایجاد ضایعات پوستی گردند و افت دهان می تواند نشانه ایی از وجود چنین امراضی باشد. که عمدتا آفت های دهانی ناشی بیماری های گوارشی در اطراف دهان بروز پیدا می کنند و علاوه برآن آفت هایی نیز ممکن است در اطراف ناحیه تناسلی ایجاد کند.
10- ترک سیگار و یا مصرف سیگار
یکی دیگر از عواملی اصلی که احتمال ایجاد افت دهان را افزایش می دهد مصرف و یا قطع مصرف دخانیات و مواد مخدر دیگر مانند قلیان و مشروبات الکلی باشد.
11- سرطان دهان
افت دهان یکی از نشانه های سرطان دهان است. اگر مدت زمان زیادی از بوجود آمدن افت دهان شما گذشته است و هنوز بهبود نیافته است، بهتر است کمی جدی تر با آن برخورد کنید. این مدت طولانی بهبودی را می توان 3 هفته و بیشتر در نظر گرفت. پس اگر زمان زیادی است که نشانه های بهبودی را مشاهده نکرده اید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و موضوع را با آن در میان بگذارید.
12- ایدز
آفت دهان بیماری است که افرادی زیادی ممکن است به آن مبتلا شوند، اما باید این نکته را در نظر گرفت که آفت هایی با دلایل معمول بزودی و بخودی خود بهبود میابند،. اگر افت دهان مدت زمان زیادی فرد را درگیر کند و یا حتی با استفاده از روش های درمانی آفت دهان خوب نشود. می تواند نشانه ایی از بیماری ایدز باشد.
علائم آفت دهان
آفت دهان و زبان چه علت هایی دارد
- زخم دردناک داخل دهان، روی زبان، بخش عقبی سقف دهان یا داخل گونه ها
- زخم گرد، سفید یا خاکستری رنگ با کناره یا لبه قرمز
علائم آفت های شدید دهان
- تب
- تنبلی جسمی
- متورم شدن غدد لنفاوی
- نشانه های استوماتیت آفتی عودکننده
- استوماتیت آفتی عود کننده و شایع در کودکان است که از سلامت عمومی مناسبی برخوردار هستند. دلیل این ناراحتی مشخص نیست، اما عفونی وارثی نمی باشد .
تشخیص آفت دهان
تشخیص آفت دهان و زبان
- آزمایش خون جهت شمارش سلول های خونی
- بررسی میزان آهن، اسیدفولیک و ویتامین B12
- کشت زخم تا آفت را از زخم هرپسی (ویروس تبخال) افتراق داد، یا عفونت باکتریایی ثانویه آن را تشخیص داد .
در چه کسانی احتمال ابتلا به آفت دهان بیشتر است
20 درصد از جمعیت جهان، یک بار یا بیشتر دچار آفت دهان می شوند. آفت دهان در زنان شایع تر از مردان است و معمولا در دوران کودکی و یا کهنسالی روی می دهد .جالب است بدانید دود سیگاراز دهان در برابر آفت ها محافظت کند .
آفت دهانی متداول ترین زخم هایی هستند که طی دوره زمانی تکرار می شود و انواع و دلایل مختلفی دارند ، طول درمان این آفت ها معمولا 10 الی 14 روز است اما روش هایی نیز برای بهبود سریع زخم ها وجود دارد که شامل شست و شوی دهان و برخی داروها است.
آفت دهان و زبان و علت و علائم آن
زمان مراجعه به پزشک در آفت دهانی
آفت دهانی ممکن است نشانه ای از یک عفونت ویروسی یا نشانه کمبود مواد مغذی در بدن و یا ابتلا به بیماری سیلاک باشد . آفتی که با گذشت 3 هفته از بین نرفت و ظاهری غیرمعمول داشت باید به پزشک نشان داده شود. در مواردی نادر این آفت نشانه سرطان دهانی هست. تشخیص زود خنگام سرطان دهان می تواند به درمان کمک کند.
سرطان دهان در موارد زیر رایج تر است :
- مردان
- کسانی با بیش از 45 سال سن
- افراد وابسته به سیگار
- علت به وجود آمدن آفت ها در کنار دهان و دیگر قسمت های بدن ،بیماری های مربوط به دهان، دست وپا و یا بیماری های آمیزشی است .
گزینه های درمان آفت دهان
زخم ها معمولاً بدون درمان طی حدود یک یا دو هفته بهبود پیدا می کنندو درد ناشی از آفت دهان ظرف چند روز بهتر می شود. اکر زخم ها بزرگ، دردناک یا ماندگار باشند،احتیاج به کمک یک پزشک داریم.
آفت دهان و زبان چگونه درمان می شود
مراقبت از خود در درمان آفت دهان
اگر آفت دهان به علت عفونت باشد، می توان داروهایی را تجویز کرداگر زخم بیش از حد بزرگ شود و مشکل آفرین باشد، می توان برای بستن زخم از سوزاندن استفاده کرد. بیشتر اوقات درمان به معنی آرام نگه داشتن زخم است بطوری که خود به خود بهبود پیدا کند. در ادامه به برخی از درمان ها برای خلاص شدن از آفت زبان و دهان می پردازیم.
- شست شو : آفت نوعی زخم باز است، بنابراین باید تمیز نگه داری شود تا از بروز عوارض جلوگیری کرد. می توان برای این منظوراز آب نمک و دهان شویه های حاوی بی کربنات سدیم برای شستن دهان استفاده کرد.
- خمیر : برای تهیه ی نوعی خمیرمی توان از هیدروکسید منیزیم، دهان شویه حاوی بی کربنات سدیم یا نمک استفاده کرد. این کار باعث تسکین زخم می شود ، این خمیربا یک گوش پاک کن بر روی آفت قرار دهید و از بلعیدن آن پرهیز کنید .
- دهان شویه ضد میکروبی : دهان شویه ضد میکروبی هر گونه باکتری ، ویروس یا قارچ هایی که ممکن است در صورت عدم مسواک زدن صحیح دندان ها باعث عفونت دهان شوند، از بین می برد.
درمان آفت دهان با لیزر
روش های درمانی آفت دهان و زبان
یک راه درمان آفت دهان ، استفاده از لیزر است .
درمان آفت دهان با لیزر مزایای زیر را داراست :
- انرژی لیزر ویروسی که موجب آفت شده را از بین می برد .
- تسکین آفت فوری وعمقی می باشد.
- از پیشروی ضایعه پس از درمان جلوگیری می کند.
- موجب بهبودی سریع بدون ناراحتی می شود.
- درمان چند دقیقه و بدون بی حسی است.
دارو درمانی برای آفت دهان
اگر زخم باعث درد و ناراحتی شود ، پزشک دارویی را برای تسکین علائم تجویز می کند ، این داروها برای درمان زخم ها را می توان بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد. با مسئول داروخانه در مورد اینکه کدام دارو برای شما مناسب تر است، مشورت کنید. برخی ژل های زخم دهان برای کودکان زیر 16 سال مناسب نیستند.
داروهای مورد استفاده برای درمان آفت دهان
درمان آفت دهان و زبان با چند روش
مسکن ها
در صورتی که زخم دهان دردناک باشد، پزشک داروی مسکن تجویز می کند که باید بطور مستقیم بر روی زخم استفاده کرد. داروی بنزیدامین یکی از این داروهاست که باید بصورت دهان شویه یا اسپری مورد استفاده قرارگیرد. نوع دهان شویه ی بنزیدامین برای اولین بار موجب سوزش می شود، اما استفاده ی مکرر از آن این سوزش برطرف خواهد شد، اگر این سوزش ادامه یافت، با مسئول داروخانه یا پزشک خود مشورت کنید .
کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئید باعث کاهش التهاب (تورم) می شود و این ماده در داروهای زخم دهان برای کاهش التهاب وجود دارد ، کاهش التهاب زخم ها باعث درد کمتر آن ها می شود . به محض تشکیل زخم های دهان بهتر است از داروی کورتیکواستروئید استفاده کنید.این درمان احتمال بروز آفت های جدید در دهان را در هر زمانی پس از درمان کاهش نخواهند داد .
دهان شویه های کلرهگزیدین
دهان شویه ها حاوی عناصری هستند که به درمان آفت زبان و دهان و کمک می کنند. این دهان شویه ها دارای داروی بی حسی موضعی، آنتی بیوتیک و آنتی هیستامین هستند .
درمان آفت دهان و زبان با دهانشویه
بی حسی موضعی
قبل از خوردن و آشامیدن داروی بی حسی به محل آفت تزریق می شود تا از درد بیشتر جلوگیری کند. از نمونه های این دارو لیدوکائین می باشد.
ویتامین های مکمل و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
کمبود ویتامین ها ی ضروری مانند ویتامین ب 12 ، آهن و فولیک اسید در افراد باعث ایجاد آفت می شود و برای درمان این داروها برای وی تزریق می شود . در صورت بروز آفت های دهانی شدید و دردناک داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز می شوند .
درمان پزشکی و دارویی آفت دهان و زبان
درمان هورمونی
درمان هورمونی برای زنانی که در زمان های مشخصی در چرخه ی قاعدگی خود دچار آفت دهانی می شوند تجویز می شود. از داروهای خوراکی جلوگیری از بارداری بدین منظور استفاده می شود .
چگونه به سرعت از شر آفت های روی زبان خلاص شوید؟
درمان آفت دهان و زبان با بابونه
1 - بابونه بهترین درمان آفت دهان
خواص بابونه فقط شامل رفع مشکلات گوارشی نمی شود ، چای بابونه بهترین درمان برای کاهش التهاب در زودترین زمان ممکن است.
یک کیسه چای بابونه را درون یک فنجان آب داغ قرار دهید و صبر کنید تا کیسه ی چای دم بکشد .وقتی چای کمی سرد شد، آن را درون دهان بگردانید تا بتواند با آفت ها تماس پیدا کند و درد ناشی از آن را تسکین دهد.
2 - از روغن نارگیل برای خلاص شدن از آفت های روی زبان استفاده کنید
روغن نارگیل ، خواص ضد میکروبی و ضد التهابی دارد و مورد علاقه ی بسیاری از مردم است.
روغن نارگیل را در یک ظرف کوچک آماده کنید .با یک گوش پاک کن روغن نارگیل را مستقیماً روی آفت ها قرار دهید .این کار را چندین مرتبه انجام دهید و سپس نتایج آن را خواهید دید .
3 - درمان آفت دهان با عسل
عسل بهترین درمان برای آفت دهان و زبان
عسل، خواص ضد التهابی دارد اما به خاطر داشته باشید که باید عسل ارگانیک انتخاب کنید چون می تواند کارهای زیادی انجام دهد .
حتماً در ابتدا با آب گرم غرغره کنید .مقدار زیادی عسل روی آفت هابگذارید.این کار را 2 تا 3 بار در روز انجام دهید واین کار را تا زمان دیدن برخی تغییرات، ادامه دهید .
4 - از فلفل قرمز برای خلاص شدن از آفت های روی زبان استفاده کنید
فلفل قرمز حاوی کپسایسین است که می تواند در تسکین دردهای آفتی کمک کننده باشد. آب گرم را با فلفل قرمز آسیاب شده مخلوط کنید ، میزانی فلفل قرمز اضافه کنید که زیاد تند نباشد .آنها را با هم مخلوط کنید تا یک خمیر تشکیل دهند .با گوش پاک کن خمیر را روی آفت بگذارید .2 تا 3 مرتبه در روز این کار را تکرار کنید .
5 - آلوئه ورا یکی از مواد طبیعی برای خلاصی از آفت های دهان
درمان آفت دهان و زبان با آلوئه ورا
آلوئه ورا، به دلیل خواص آرام بخش بودن در خلاصی از آفت های دهانی مؤثر است .ژل آلوئه ورا را تهیه نموده و در آب حل کنید وآن غرغره کنید ، این کار حدوداً 3 مرتبه در روز انجام دهید.
6 - پودر زاج بهترین درمان برای آفت دهان
پودر زاج ناحیه ی آفت را همیشه خشک نگه می دارد که این کار التیام را تسهیل و تضمین می نماید که آفت هایتان بعد از مدتی از بین خواهند رفت.
پودر زاج را به اندازه ی یک نخود روی آفت قرار دهید وبه مدت یک دقیقه صبر کنید .زاج را با بزاق تان تف کنیدو آن را با آب شستشو ندهید .درد ایجاد شده بعد از یک روز توسط آفت از بین خواهد رفت .
7 - از ماست برای خلاص شدن از آفت های روی زبان استفاده کنید
خاصیت درمانی ماست برای خلاصی از آفت دهان و زبان
استفاده از ماست، باکتری های موجود در دهان را متعادل می سازدو انجام این کار به درمان آفت در کوتاه ترین زمان ممکن کمک می کند.استفاده از ماستی که انبوهی از باکتری های زنده داشته باشد مؤثرتر است .حداقل سه مرتبه در روز ماست بخورید. می توانید یک فنجان ماست را تقسیم کرده و در کل روز میل کنید. همچنین می توانید کمی عسل به آن اضافه کنید تا طعم آن را بهتر کنید اما انجام این کار اختیاری است .
رژیم غذایی آفت دهان
- برای بهبود آفت، مایعات فراوان بنوشید و برای کم کردن درد، مایعات را با نی بنوشید.
- از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید. مواد غذایی که تسکین دهنده درد آفت عبارتند از:شیر، ژلاتین مایع، ماست و بستنی .
آیا آفت دهان قابل پیشگیری هستند
روش های پیشگیری از آفت دهان و زبان
می توانید تعداد دفعات بروز آفت دهان را با رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان کاهش دهید :
- پرهیز از مواد غذایی تحریک کننده دهان از جمله غذاهای ادویه دار یا اسیدی
- پرهیز از تحریک دهان با جویدن آدامس
- درمان آفت دهان و زبان با رعایت بهداشت دهان و دندان
- مسواک زدن بعد از وعده های غذایی و نخ دندان کشیدن بطور روزانه تا دهان از وجود ذرات غذایی که ممکن است باعث تحریک زخم شوند، خالی گردد .
داروها یی که منجربه ایجاد زخم آفت می شوند
- نیکوراندیل
- داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن
- جایگزین های خوراکی نیکوتین تراپی
- قرص های که باید در دهان حل شوند مانند آسپیرین
- برخی مواد مخدر نظیر کوکائین
علت آفت دهان و زبان و نحوه درمان خانگی آن
آفت دهان را با مشکلات دهانی دیگر اشتباه نگیرید
معمولا آفت ها با مشکلات زیر اشتباه گرفته می شوند زیرا برخی بیماران با مشاهده ی هر نوع ضایعه ای در دهان، آن را آفت تلقی می کنند:
- سرطان حفره ی دهان (این زخم ها الزاما دردناک نیستند ).
- هرپس یا همان تبخال در کودکان که باعث بروز جوش های ریز در دهان می شود .
- زخم های تروماتیک مانند سوختگی، مخاط آسیب دیده دهان بعد از مسواک زدن محکم .
- توموهای خوش خیم دهان که در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می شوند .
- قارچ های دهانی
منبع : salamat99
